Mod_Rewrite คืออะไร?
Mod_Rewrite คือการแปลง URL ที่ดูยากให้อยู่ในรูปแบบที่เราต้องการ เพื่อประโยชน์หลายด้าน (ซึ่งจะกล่าวถึงต่อไป) และการแปลงเพื่อประโยชน์ด้าน SEO ก็เป็นอีกอันนึงที่มีการนำเอา Mod_Rewrite มาใช้ เพราะเรารู้กันดีว่า Search Engine ไม่ค่อยชอบ pages ที่เป็น dynamic ที่มี query string ยาวเฟื๊อย
ตัวอย่าง URL ที่ยาว และซับซ้อน
โค้ด:
http://www.site.com/viewcatalog.asp?category=hats&prodID=53
เมื่อผ่านการแปลง เราสามารถทำให้สั้นลงได้ดังนี้
โค้ด:http://www.site.com/catalog/hats/53/
เริ่มทำ Mod_Rewrite
บาง Server ไม่สามารถจะทำ Mod_Rewrite ได้เนื่องจากไม่ได้ติดตั้ง Module Mod_Rewrite ดังนั้นถ้าเราจำเป็นต้องใช้ Mod_Rewrite ก็ต้องตรวจสอบดีๆก่อนเช่า host
.htaccess ไฟล์สำคัญในการทำ Mod_Rewrite
เราจะใช้ไฟล์นี้ในการกำหนด Rule ของการทำ Mod_Rewrite
เริ่มต้นด้วยคำสั่ง
RewriteEngine on
เพื่อเปิดการทำงาน เขียนไว้ในบรรทัดแรกสุดของไฟล์
ต่อไปจะเป็นการนำเอา Mod_Rewrite ไปให้งาน ซึ่งผมจะเริ่มด้วยตัวอย่างง่ายๆ และเขียน Rewrite Rule ง่ายก่อน แล้วก็ยกตัวอย่างต่อไปเรื่อยๆนะครับ
ใช้ Mod_Rewrite ในการทำ Redirects
ถ้าเราต้องการเปลี่ยน location เก่า ไปที่ Location ใหม่แบบถาวร
RewriteEngine onRewriteRule ^old\.html$ new.html
ถ้าเราเขียนแบบนี้ เมื่อมีการใส่ url เป็น old.html มันก็จะถูกส่งไปที่ไพล์ new.html แต่ผู้เยี่ยมชมยังเห็น URL บน browser เป็น old.html อยู่เหมือนเดิม
อาจจะดูงงๆ อธิบายเพิ่มเติมดังนี้ RewriteRule จะประกอบด้วยกัน 3 ส่วน
1. Call to action RewriteRule ขึ้นต้นบรรทัด กำหนดว่าบรรทัดนี้เป็น Rewrite Rule
2. Pattern ^old\.html$ เป็นการตรวจสอบ URL ที่ใส่เข้ามาทาง Location Bar ของ Browser ซึ่งจะใช้ regex (Regular Expression) ในการตรวจสอบ (จะอธิบายเพิ่มเติมต่อไป)
3. Rewrite new.html เป็น URL ที่เราต้องการให้แปลงเป็นอันใหม่
หมายเหตุ: จริงๆมี 4 ส่วน แต่ในตัวอย่างเราใช้ 3 ส่วน
ขออธิบายในส่วนที่ 2 (Pattern) เพิ่มเติมดังนี้ ในส่วนนี้ประกอบด้วยเครื่องหมายสำคัญ 3 อย่างคือ
^old\.html$
- เครื่องหมาย The caret หรือ ^ เป็นการกำหนดจุดเริ่มต้น URL ที่อยู่ภายใต้ direcory ปัจจุบันที่เราจะตรวจสอบ ซึ่งก็คือ directory เดียวกับไฟล์ .htaccess
- เครื่องหมาย The dollar sign หรือ $ ซึ่งบอกจุดสิ้นสุดของการตรวจสอบ Pattern
- อีกเครื่องหมายนึงก็คือ The period หรือ . จุด ที่อยู่ข้างหน้านามสกุล html ซึ่งเครื่องหมาย จุด นั้นเป็นอักขระพิเศษ ใน regular expressions ซึ่งจะมีความหมายว่า แทนด้วยตัวอักษรใดๆ 1 ตัว (ดูเพิ่มเติมใน regular expressions ต่อจากนี้) แต่ในนี้เราจะตรวจสอบว่า ถ้า Pattern เป็น old.html หรือไม่ เราจึงต้องใส่ \ ซึ่งเป็น escape charactor ไว้ด้วย
เมื่อเราเขียนตามนี้ เมื่อผู้เยี่ยมชมเว็บกรอกมาเป็น old.html server ก็จะทำ transparently redirect ไปที่ new.html โดยที่ผู้เยี่ยมชมเว็บไม่รู้ตัวว่าเป็นข้อมูลอันใหม่แล้ว เพราะ URL บน browser เป็น old.html อยู่เหมือนเดิม
แต่ถ้าเราต้องการให้ URL ที่ปรากฏบน browser เป็น new.html ด้วย เราก็เพียงแต่เติม [R] เข้าไปต่อท้ายบรรทัด ดังนี้
RewriteRule ^old\.html$ new.html [R]
ซึ่ง [R] ก็คือ ส่วนที่ 4 ที่ผมบอกไว้ข้างบน
4. Command Flag [R] ซึ่งจะเป็นคำสั่งพิเศษกำหนดเงื่อนไขไว้ มีหลายคำสั่งซึ่งจะบอกไว้ตอนท้าย
การใช้ Regular Expressions
จะบอกว่า เป็นส่วนสำคัญที่สุดในการทำ Rewrite และมันก็ทำความความเข้าใจได้ยากพอควร ไม่ต้องห่วงครับ เดี๋ยวผมจะอธิบายเป็นขั้นตอน และยกตัวอย่างประกอบไปเรื่อยๆนะครับ
ตัวอย่างแรก
RewriteRule ^products/([0-9][0-9])/$ productinfo.php?prodID=$1
จะเปลี่ยนจาก
productinfo.php?prodID=11 หรือ productinfo.php?prodID=99
ให้เป็น
products/11/ หรือ products/99/
ดูที่ Pattern จะมีส่วนของที่อยู่ในปีกกาเหลี่ยม [ ] เราเรียกว่า ranges
ในตัวอย่างจะเป็น [0-9] ซึ่งจะใช้ตรวจสอบว่าเป็นตัวอักษรที่อยู่ในช่วง 0-9 ใดๆ
เราสามารถตรวจสอบ ranges อื่นได้ เช่น [A-Z] ตรวจสอบว่าเป็นตัวอักษรตัวใหญ่ตั้งแต่ A-Z
[a-z] ก็เป็นการตรวสอบตัวเล็ก, ถ้า [A-Za-z] ก็ตรวจสอบว่าเป็นทั้งตัวใหญ่และตัวเล็ก เป็นต้น
และใน Pattern ก็จะมีส่วนที่อยู่ในวงเล็บ ( ) เป็นการเก็บค่าที่เราตรวจสอบพบ และตรงตามเงื่อนไข ซึ่งเราสามารถเอาค่านี้ ส่งไปให้ PHP ในส่วนของ Query String ได้ เราเรียกค่าที่ได้จากวงเล็บนี่ว่า back-reference
เราสามารถตรวจสอบและแยก back-reference ออกได้หลายๆอันใน URL อันเดียว (ดูตัวอย่างต่อๆไป) ซึ่งback-reference ในวงเล็บแรก เวลาเราอ้างถึงเราก็จะใช้ $1 ส่วนลำดับต่อๆไป ก็จะเป็น $2, $3 ไปเรื่อยๆ
ดังนั้นผู้เยี่ยมชมเว็บ(หรือ bot ก็ได้)ก็จะเห็น url เป็น products/11/ หรือ products/99/ ซึ่ง สั้นและกระชับ โดยหารู้ไม่ว่า เราได้ซ่อน URL ที่ไม่ค่อยสวยงามและอ่านยากไว้เบื้องหลัง
ใส่ / ต่อท้าย
บางครั้งผู้เยี่ยมชมเว็บ อาจจะพิมพ์ URL แค่ products/12 ซึ่งเมื่อเข้าไปตรวจสอบใน Pattern ด้านบน ก็จะไม่ตรง เพราะ Pattern ด้านบนจะต้องมี / ต่อท้ายด้วย มันจึงไม่ทำ transparently redirect ให้เรา
เราก็มีวิธีแก้เหตุการณ์แบบนี้ ซึ่งเราก็จะเขียน Rule ใหม่เพิ่มเข้าไปดังนี้
RewriteRule ^products/([0-9][0-9])$ products/$1/ [R]RewriteRule ^products/([0-9][0-9])/$ productinfo.php?prodID=$1
ดังนั้น เมื่อ Server ตรวจเจอ products/12 ก็จะเปลี่ยน URL เป็น products/12/ และแสดง URL ให้บน Browser ด้วย เพราะเราใส่ [R] ไว้ด้วย เมื่อเจอเงื่อนไขบรรทัดที่ 2 ก็เลยไม่มีปัญหาใดๆ ซึ่งมันก็จะส่งเป็น transparently redirect ไปที่ productinfo.php?prodID=12 ตามความต้องการของเรา
การใช้ Match Quantifiers
จะเป็นว่าตัวอย่างข้างบน เรากำหนดเป็น ^products/(
[0-9][0-9])$ นั่นหมายความว่า ตัวเลขที่ตามหลัง products/xx ต้องมี 2 ตัวเท่านั้น ซึ่งก็จะเป็นไปได้สูงสุดแค่
99 แล้วกรณี productinfo.php?prodID=
100 ล่ะจะทำอย่างไร?
ในกรณีนี้ เราสามารถใช้ Quantifiers เป็นตัวกำหนดได้ (Quantifiers มีหลายตัว จะอธิบายต่อไปเรื่อยๆ) ดังตัวอย่าง
RewriteRule ^products/([0-9]+)$ products/$1/ [R]
เครื่องหมายบวก + แทนอักษรตั้งแต่ 1 ตัว ถึง n ตัว (ตั้งแต่ 1 ตัวขึ้นไป) ดังนั้น [0-9]+ ก็หมายความว่า เป็นตัวเลข 0-9 ตั้งแต่ 1 หลักขึ้นไป ถ้าเราใส่ products/1 หรือ products/1000 ก็สามารถ Match case นี้ได้แล้วครับ
ข้อมูลเพิ่มเติมของ Rewrite Rule
RewriteRule
Regular expressions
Some hints about the syntax of regular expressions:
Text:
. Any single character
[chars] One of chars
[^chars] None of chars
text1|text2 text1 or text2
Quantifiers:
? 0 or 1 of the preceding text
* 0 or N of the preceding text (N > 0)
+ 1 or N of the preceding text (N > 1)
Grouping:
(text) Grouping of text
Anchors:
^ Start of line anchor
$ End of line anchor
Escaping:
\ char escape that particular char
Pattern Matching metacharacter Definitions
\ Use before any of the following characters to escape or null the meaning or it. \* \. \$ \+ \[ \]
^ Start matching at this point
$ End point of the match
. Any character
[] Starts a range
| Starts alternative match this|that would mean match this or that
() starts a back reference point
? match 0 or 1 time Quantifier
+ match atleast 1 or more times Quantifier
* match 0 to infinite times Quantifier
{} match minimum to maximum Quantifier {0,3} match up to 3 times
Range Definitions []
^ Negates the class. [^A-Z]+ means don’t match any uppercases
\ Use before any of the following characters to escape or null the meaning or it. [\+]+
- Range for matching [0-9]+ [a-zA-Z]+
Command Flag
[R] Redirect you can add an =301 or =302 to change the type.
[F] Forces the url to be forbidden. 403 header
[G] Forces the url to be gone 401 header
[L] Last rule. (You should use this on all your rules that don’t link together)
[N] Next round. Rerun the rules again from the start
[C] Chains a rewrite rule together with the next rule.
[T] use T=MIME-type to force the file to be a mime type
[NS] Use if no sub request is requested
[NC] Makes the rule case INsensitive
[QSA] Query String Append use to add to an existing query string
[NE] Turns of normal escapes that are default in the rewriterule
[PT] Pass through to the handler (together with mod alias)
[E] E=var sets an enviromental variable that can be called by other rules
